Majówka w pełni a z nią dalekie podróże. Nie wiem jak Ty, ale my uwielbiamy jeździć z dziećmi pociągiem, słuchać miarowego stukotu, oglądać zmieniające się widoki za oknem… Aha… wygląda to tak sielankowo tylko przez pierwsze pięć minut podróży 😉 Potem już zamiast miarowego stukotu słyszę tylko „Mamo nudzi mi się …”. Dlatego właśnie zawsze pamiętam, żeby przygotować dla dzieciaków co najmniej kilka pomysłów na zabawy w podróży.
Nasze zabawy w podróży
Oczywiście biorę książeczki do czytania, czasem jakieś gry karciane albo łamigłówki logiczne, ale ostatnio odkryłam coś jeszcze 😀
Podróżowałam wtedy z moim starszym synem (9 lat). Wracaliśmy z Helu do Warszawy – według rozkładu prawie 6 godzin, ale wiadomo – różnie bywa… Byliśmy już w Warsie ( doskonała atrakcja i pochłaniacz czasu ), syn czytał książkę już prawie godzinę (nuda czyni cuda – zwykle półgodzinne czytanie to dla niego tortura), no a planszówki obojgu nam już się ograły podczas wietrznych wieczorów nad morzem. Na szczęście miałam zeszyt w kratkę i długopis…
Rysowanie konturów, bez odrywania ołówka.
Na jednej kartce ( w tajemnicy ) narysowałam kontur serduszka, a na drugiej napisałam program składający się z poleceń typu 1 do góry, 2 w prawo, 4 w lewo itd… Dziecko dostało kartkę z poleceniami, drugą pustą (koniecznie w kratkę) z oznaczonym punktem startowym oraz długopis. Postępując zgodnie z instrukcją dzielnie rysowało zakodowany kształt. Oczywiście nie obeszło się bez błędów, zarówno moich, podczas pisania programu, jak i jego podczas rysowania według poleceń, ale potraktowałam to jako okazję do wytłumaczenia mu, że błędy są naturalną częścią programowania, że należy testować rozwiązania itd… Po kilku próbach serduszko było gotowe 🙂
Rysowanie konturów krok po kroku.
No dobrze a teraz krok po kroku, jak przygotować taką zabawę dla naszego dziecka. Potrzebujemy:
- Twardej podkładki – na wypadek kiedy nie dostaniemy miejsca z dostępem do stolika, albo stolik jest zwyczajnie zepsuty ( doskonale sprawdza się książka)
- Kartki w kratkę
- Długopisu, ołówka lub czegokolwiek innego do pisania
- Wyobraźni (dorośli zwykle muszą się bardziej postarać, dzieci zwykle mają zawsze przy sobie)
No i zaczynamy. W ukryciu rysujemy kontur naszego obrazka na jednej z kartek i oznaczamy sobie na nim punkt startowy. Może to wyglądać tak :
Następnie poczynając od punktu startowego, piszemy nasz program wykorzystując polecenia:
W poleceniach litery (P, L, G, D) oznaczają kierunek, w którym porusza się długopis rysując kształt, natomiast liczby oznaczają przez ile kratek należy rysować linię. Przykładowy program dla serduszka wygląda następująco:
Oczywiście kluczowa tutaj jest kropeczka, gdyż to ona wyznacza punkt od którego rozpoczniemy rysowanie kształtu. Upewnij się też, że na kartce jest wystarczająco dużo miejsca na narysowanie całego kształtu. Z doświadczenia wiem, że nic tak nie frustruje jak zorientowanie się w połowie wykonywania zadania, że nie mamy gdzie narysować kolejnej kreski 😉
Rysowanie konturów. Podnieś ołówek. Opuść ołówek.
Teraz przyszedł czas, kiedy to dziecko rysuje swój wzór i daje program do wykonania rodzicowi. O ile dla mnie naturalnym było narysowanie kształtu banalnie prostego, który da się narysować bez oderwania ręki, mój syn już po chwili przygotowywania swojego zadania oznajmił, że potrzebuje dodatkowych poleceń po to, żeby przesuwać się po kartce bez rysowania ( jego rysunku, nie da się narysować bez oderwania ręki …).
Także oprócz poleceń wykorzystywanych przez mój program, jego dodatkowo wykorzystywał polecenia: podnieś ołówek (PO), opuść ołówek (OO). Oznacza to tyle, że kiedy w programie pojawia się polecenie PO kolejne polecenia należy wykonywać bez rysowania, po to, żeby przenieść ołówek w odpowiednie miejsce, gdzie powstanie kolejny kształt. Jeżeli natomiast pojawi się polecenie OO, opuszczamy ołówek i rysujemy dalej według wskazówek.
Oczywiście w takich chwilach jestem przeszczęśliwa, że dziecko wychodzi poza schemat, wyznacza sobie ambitne zadania i szuka rozwiązań, ale tym razem zajęło nam naprawdę sporo czasu zanim doszliśmy do ostatecznej wersji programu.
Iteracji dochodzenia do rozwiązania było naprawdę sporo, ja dzielnie, dokładnie wykonywałam polecenia zapisywane przez mojego syna, a on patrzył gdzie coś jeszcze się nie zgadza, poprawiał i cały proces powtarzaliśmy po raz kolejny 🙂
Byliśmy na tyle zaangażowani, że nawet nie zauważyliśmy, kiedy minęły 3 godziny … Oczywiście w tym czasie powstało kilka rysunków i za każdym razem szło nam coraz lepiej.
Teraz, kiedy się zastanawiam jakie zabawy w podróży sprawdzą się najlepiej dla moich urwisów, zawsze mam w zanadrzu kartki w kratkę i coś do pisania 🙂
Rysowanie konturów. Podnieś ołówek. Opuść ołówek. – przykład
Zestaw poleceń w tej aktywności jest bardzo podobny do poprzedniego zadania i wygląda następująco:
Tak jak poprzednio litery (P, L, G, D) oznaczają kierunek ruchu, a liczby ilość kratek przez które ten ruch następuje. Różnica polega na tym, że w zależności od tego, czy przed strzałkami następuje polecenie PO (podnieś ołówek), czy OO (opuść ołówek) na kartce pojawi się linia, lub po prostu ołówek zmieni swoje położenie nie zostawiając przy tym śladu.
Przykład rysunku wykonanego przez moje dziecko:
Program, który pozwala na wykonanie rysunku:
Rysowanie konturów. Zastosowanie pętli i metod.
Oczywiście szybko okazało się, że podczas tworzenia takich rysunków pojawiają się powtarzające się elementy jak np. schodki czy kwadraty i nie chce nam się pisać dziesięć razy tej samej sekwencji kroków. W tej sytuacji bardzo przydają się takie konstrukcje jak pętle czy funkcje.
Pętle
O pętlach pisałam sporo we wpisach:
http://programowaniedziecinnieproste.pl/petla-licznikowa/
http://programowaniedziecinnieproste.pl/petla-warunkowa/
Jeżeli jeszcze nie miałeś okazji się z nimi zapoznać, oczywiście zachęcam.
Tutaj przedstawię przykład, który zobrazuje zastosowanie pętli w naszej zabawie. W tym celu posłużę się przykładem serca. Program rysujący serce bez zastosowania pętli wygląda następująco:
Jak widać całkiem sporo trzeba się napisać, żeby narysować tak prosty kształt 🙂
Po zastosowaniu pętli program znacznie się upraszcza:
Jak widzicie polecenia :
Zastąpiliśmy jedną pętlą:
Przed nawiasem piszemy liczbę, która oznacza ile razy pętla powinna być zastosowana, natomiast wewnątrz pętli znajdują się polecenia, które powinny być powtarzane. Analogicznie postąpiliśmy z kolejnymi powtarzającymi się fragmentami naszego programu.
Funkcje
W programowaniu funkcją nazywamy fragment kodu, który może być wykonywany wielokrotnie z różnych miejsc programu. Wykorzystuje się go po to, żeby nie pisać kilka razy tej samej sekwencji komend oraz po to, żeby nasz program był czytelniejszy. Następujący rysunek:
Po zakodowaniu może wyglądać następująco:
Kiedy jednak spojrzymy na rysunek widzimy, że składa się on z kilku elementów : obrys głowy, włosy, nos, usta i oczy (które występują 2 razy). Jeżeli każdy z tych elementów zamkniemy w funkcję program stanie się o wiele bardziej czytelny, a dodatkowo można go będzie łatwiej testować.
Program odpowiedzialny za narysowanie naszego rysunku znajduje się w pierwszym akapicie. Wykonując go dochodzimy kolejno do funkcji “rysuj głowę”, “rysuj oko” itd., kiedy trafimy na nazwę funkcji sprawdzamy jakie komendy się pod nią kryją. Dla funkcji “rysuj nos” będą to polecenia: 1P 1D. Jeżeli podczas “wykonywania” programu trafimy na polecenie “rysuj nos” wiemy, że powinniśmy narysować linię w prawo i linię w dół.
Z drugiej strony, kiedy będziemy chcieli sprawdzić czy dobrze zakodowaliśmy oko, wystarczy przeanalizować krótki fragment kodu, czyli funkcję odpowiedzialną za rysowanie tegoż oka:
Dodatkowo funkcja ta, w naszym programie wykorzystana została dwa razy, czyli nie musieliśmy powielać tej samej sekwencji komend.
W ten sposób dzięki akcji “zabawy w podróży” dostarczyliśmy naszemu dziecku całkiem sporą dawkę wiedzy z zakresu programowania. Na pierwszy rzut oka może to wydawać się odrobinę skomplikowane, ale z doświadczenia wiem, że dla dziewięciolatka jest to bardzo ciekawe ćwiczenie umysłowe, a i młodsze dzieci świetnie radzą sobie z rysowaniem zakodowanych rysunków 🙂
Rysowanie konturów – pliki do druku.
Żeby jeszcze bardziej Cię zachęcić i pozbawić Cię wymówek w stylu: „Nie mam pomysłu na rysunek”, „Nie umiem napisać takiego programu”, poniżej daję Ci kilka gotowych zadań w formacie pdf, które możesz wydrukować przed podróżą. Weź dodatkowo kilka kartek i masz gotowe zajęcie na dobrych kilka chwil 🙂 Oczywiście nie zapomnij zachęcić swojego dziecka, aby pisało własne programy, które Ty, drogi rodzicu, będziesz mógł wykonać.
Zabawy w podróży – poziom podstawowy
Zabawy w podróży – poziom zaawansowany ( z wykorzystaniem pętli i funkcji )
Oczywiście to, że przedstawiłam te zabawy, jako „zabawy w podróży”, nie oznacza, że nie możemy ich wykonywać w innych okolicznościach przyrody. Po prostu , to właśnie podczas podróżowania, szczególnie pociągiem odkryłam, że jest to doskonały czas na takie aktywności, zwłaszcza jeżeli podróż jest bardzo długa… Podróżując pociągiem bierzemy tylko tyle bagaży ile jesteśmy w stanie unieść, więc siłą rzeczy nie weźmiemy tysiąca zabawek. Prędzej czy później pojawi się nuda, którą można kreatywnie wykorzystać 😀
Życzę Wam miłej zabawy i nie zapomnijcie podzielić się swoimi rysunkami w komentarzach do tego posta !
3 maja 2018 at 13:13
kapitalne! dziekuje, zachecam mojego meza informatyka, aby zrobil z dziecmi te zabawy 🙂
4 maja 2018 at 10:09
Bardzo sie ciesze ! Mam nadzieje ze dzieciom spodobaja sie zabawy, ale tez chce podkreslic, ze nie trzeba byc informatykiem zeby wykonywac te zadania 🙂